Wat is de juiste leeftijd om kinderen het vasten te leren?
“Wat is de leeftijd waarop kinderen verplicht zijn te vasten? En hoe kun je hen aanmoedigen om te vasten en te bidden in de moskee, en in het bijzonder het Taraweeh gebed mee te bidden? Zijn er eenvoudige religieuze ideeën om de vrije tijd van kinderen in de Ramadan te vullen?”
Alle lof is voor Allah.
Allereerst:
Vasten is niet verplicht voor het jonge kind tot hij de volwassenheid heeft bereikt, omdat de profeet (Allah’s vrede en zegen zij met hem) zei: “De pen is opgeheven voor drie: de krankzinnige die niet zijn verstand kan gebruiken totdat hij weer zijn verstand kan gebruiken, de slapende totdat hij wakker wordt, en het kind totdat hij de volwassenheid bereikt heeft.” Overgeleverd door Aboe Daawood (4399) en als authentiek verklaard door Sheikh al-Baanie in Sahieh Aboe Daawood.
Desondanks dienen de kinderen aangespoord te worden om mee te vasten zodat zij wennen aan het vasten, en omdat de goede daden worden opgeschreven dat een kind verricht.
De leeftijd waarop ouders moeten beginnen met het onderwijzen van hun kinderen het vasten te leren is de leeftijd waarop zij in staat zijn om te vasten, en dit is afhankelijk van de bouwstructuur van het kind. Sommige van de geleerden hebben deze leeftijd vastgesteld op de leeftijd van tien jaar.
al-Kharqie zei:
"Als een kind tien jaar oud is, en in staat is te vasten is het vasten geldig.”
Ibn Qoedaamah zei:
"Het kind dient opgedragen te worden te vasten, en ervoor gestraft te worden wanneer hij het nalaat, zodat hij went en leert te vasten, net zoals hij opgedragen wordt te bidden. Onder de geleerden die van mening zijn dat het kind opgedragen te vasten wanneer hij hiertoe in staat is zijn o.a: ‘Ataa, Hassan al-Basrie, ibn Sirrien, az-Zoehrie, Qataadah, ash-Shaafi’ie.
Imaam al-Awzaa’ie zei: “Als het kind gedurende drie opeenvolgende dagen kan vasten zonder onderbreking en zonder zwak te worden, wordt hij opgedragen de vastenmaand Ramadan te vasten. Ishaaq zei: “Wanneer een kind twaalf jaren bereikt heeft, wordt hij bevolen te vasten zodat hij eraan wend.”
Het hanteren van de leeftijd van tien jaar heeft de prioriteit, omdat de profeet (Allah’s vrede en zegen zij met hem) heeft opgedragen het kind te straffen wanneer hij de leeftijd van tien jaar bereikt heeft en nog steeds niet bidt. Het verenigen van het vasten met het gebed is het beste vanwege de nabijheid van de een tot de ander, en het feit dat zowel het gebed als het vasten een lichamelijk aanbidding is die behoren tot de pilaren van de islaam, behalve het feit dat het vasten zwaarder is en daarom het een voorwaarde is dat het kind dit aankan. Want het kan zijn dat een kind in staat is te bidden en niet in staat is te vasten.” Einde citaat uit al-Moeghnie van ibn Qoedaamah (moge Allah hem barmhartig zijn) (4/412).
Dit was de omgangsmethode van de metgezellen van de profeet (Allah’s vrede en zegen zij met hem) met hun kinderen: zij spoorden degenen van hen die in staat was te vasten aan om te vasten, en wanneer een van hen honger kreeg en begon te huilen gaven zij hen speelgoed om hen af te leiden. Het is niet goed om hen voort te laten vasten wanneer dit hen schaadt vanwege hun zwakte of ziekte.
Sheikh Ibn 'Oethaymeen (moge Allah hem genadig) zei:
"Een jong kind is niet verplicht te vasten totdat hij de volwassenheid bereikt heeft, maar het is goed om kinderen aan te sporen mee te vasten zodat zij eraan gaan wennen, en het voor hen makkelijker wordt te vasten wanneer hij volwassen is. De metgezellen (moge Allah tevreden met hen zijn) die de beste mensen van deze natie zijn, waren gewend om hun kinderen het vasten aan te leren terwijl zij jong waren.” Einde citaat uit ‘Fataawa Sheikh Ibn 'Oethaymeen (19/28, 29).
De Sheikh (moge Allah hem genadig zijn) werd gevraagd:
“Mijn zoontje houdt vast aan het vasten van de Ramadan terwijl hij nog onvolwassen is en ook niet verplicht is te vasten vanwege zijn jonge leeftijd en slechte gezondheid. Mag ik hem dwingen om te eten?”
Hij antwoordde:
"Als een kind jong is en hij de volwassenheid nog niet bereikt heeft is hij niet verplicht om te vasten. Maar als hij in staat is te vasten zonder moeilijkheid is het goed hem ermee te bevelen.
Zo gingen de metgezellen van de profeet (Allah’s vrede en zegen zij met hem) om met hun kinderen: zij spoorden hun kinderen aan om te vasten, en wanneer een van hen honger kreeg en begon te huilen gaven zij hen speelgoed om hen af te leiden. Maar als het bevestigd is dat het vasten het kind schaadt, dan is het verplicht hem tegen te houden te vasten. Als Allah ons verhindert om kinderen geld (zoals erfgeld) te geven uit angst dat zij er misbruik van maken, dan is de angst voor lichamelijke schade meest voor de hand liggend om hen hiervan te weerhouden. Maar het weerhouden van kinderen die zichzelf met het vasten schaden dient niet met de harde hand te gebeuren, want hardvochtigheid is uitermate ongeschikt bij de opvoeding van kinderen.” Einde citaat uit Fataawa Sheikh ibn ‘Oethaymeen (19/83).
Ten tweede:
Ouders kunnen hun kinderen aanmoedigen te vasten door voor elke gevaste dag een geschenk te geven, zodat er een wedijver is tussen hen en hun leeftijdsgenoten of kinderen die jonger zijn. Je kunt hen ook aanmoedigen voor het gebed door hen mee te nemen naar de moskeeën, vooral als ze met hun vader naar verschillende moskeeën gaan.
Je kunt hen ook aanmoedigen door hen te belonen hiervoor, hetzij door hen te belonen of/en te prijzen, of met hen naar leuke plaatsen te gaan of iets leuks voor hen te kopen enz.
Helaas schieten sommige vaders en moeders tekort wat betreft het aanmoedigen van hun kinderen. Het is zelfs zo dat er sommige ouders zijn die hun kinderen afweren van deze belangrijke geloofsdaden. Sommige ouders denken dat barmhartigheid en mededogen zit in het niet laten vasten of het bidden van hun kinderen, en dit is een grote fout die door deze ouders gemaakt wordt! Het is een fout zowel wat betreft religie als opvoeding.
Sheikh Mohammed ibn Saalih al-‘Oethaymeen (moge Allah hem genadig zijn) zei:
"Allah heeft elke moslim die verantwoordelijkheidsverplicht (Moekallaf), in staat is, en een inwoner is verplicht te vasten. Maar een kind dat niet de leeftijd van het vasten bereikt heeft, is niet verplicht te vasten conform de woorden van de boodschapper van Allah (Allah’s vrede en zegen zij met hem): “De pen is opgeheven voor drie…waaronder het kind totdat hij volwassen wordt.” Maar het is de ouder (s) verplicht om hun kinderen die in staat zijn te vasten op te dragen te vasten. Want dit behoort tot het bijbrengen van discipline en opvoeding en om de pijlers van de islaam uit te oefenen. We zien sommige mensen die hun kinderen verwaarlozen wat dit betreft, zij dragen hen niet op om te bidden of te vasten en dit is een grote fout. De ouder(s) zijn verantwoordelijk voor hun kinderen wanneer zij voor Allah zullen staan op de Dag des Oordeels. Ze beweren dat zij dit doen vanwege genade en mededogen voor hen, en in feite is genade en mededogen wanneer zij opgedragen worden met de eigenschappen van goede werken en niet het nalaten van disciplinering en hen te trainen wat voor hen nuttig is." Einde citaat. Zie Fataawa Sheikh ibn ‘Oethaymeen (19/19-20).
Ten derde:
De ouders kunnen hun kinderen leren de Qor-aan te lezen en het memoriseren van een klein gedeelte voor elke dag, maar ook het lezen van boeken wat passend is voor hun niveau, ze te laten luisteren naar Anasheed die nuttig en tegelijkertijd leerzaam zijn, zo ook het draaien van DvD’s wat leerzaam voor hen is. De tv kanaal ‘al-Majd voor kinderen’ heeft een dergelijke programma voor kinderen hiervoor opgesteld. Het is mogelijk om elke dag iets nuttigs voor kinderen te regelen.
Wij danken de zuster voor haar interesse in het opvoeden van kinderen, en dit toont het goede wat er is in de islamitische gezinnen, maar velen hebben niet goed de geestelijke en lichamelijk energieën en capaciteit van hun kinderen benut zoals het hoort, waardoor zij (kinderen) lui zijn en van comfort houden, en afhankelijkheid van anderen zijn. Er is bij sommigen ook geen aandacht voor het leren van aanbiddingen aan hun kinderen zoals het gebed en het vasten, waardoor er generaties opgroeien die een afkeer hebben van aanbiddingen en het voor de ouders dan zeer moeilijk wordt hen te begeleiden en te adviseren over geloofszaken eenmaal wanneer zij volwassen zijn. Als deze ouders in het begin hun best deden, dan zouden zij aan het eind geen spijt en droefheid hebben wanneer de kinderen groot zijn en spijt en droefheid geen zin hebben.
We vragen Allah, de Almachtig om ons te helpen om onze kinderen goed op te voeden, en om bij hen de liefde voor aanbidding te realiseren en om ons te helpen om onze taken zoals het hoort te kunnen vervullen ten opzichte van hen.
En Allah weet het beste.
Sheikh Mohammed Saalih al-Munadjid (moge Allah hem beschermen).
